Okulary i Soczewki

Okulary

Ocenia się, że co trzecia osoba jest zmuszona do noszenia okularów korekcyjnych. W związku z tym zaleca się regularne kontrolowanie wzroku i stanu oczu u okulisty po ukończeniu 40. roku życia.

Oprawki

Oferta zakładów optycznych jest zwykle ogromna i często możemy mieć problem z samodzielnym wyborem oprawek. Co powinniśmy wiedzieć i o czym pamiętać decydując się na zakup okularów?

Zwróć uwagę na:

  • indywidualną budowę twarzy
  • przy owalnej twarzy zaleca się okulary okrągłe, natomiast przy okrągłej – prostokątne. Nie jest to jednak reguła.
  • rozstaw oczu – środek źrenic oczu powinien znajdować się w środku krzywizny soczewek.
  • grubość szkieł – nie we wszystkich oprawkach można dokonać montażu szkieł o grubych krawędziach.
  • podatność na uczulenia – jeśli jesteś alergikiem niektóre oprawki mogą wywoływać reakcje alergiczne – szukaj oprawek hypoalergicznych
  • przeznaczenie okularów – jeśli wybieramy okulary do codziennego noszenia, oprawki powinny być duże, by nie zawężały pola widzenia. Jeśli okulary mają służyć tylko do czytania – oprawki mogą być mniejsze.
Soczewki

Wybór soczewek zależy od wady wzroku pacjenta i przeznaczenia okularów. Soczewki możemy podzielić ze względu na materiał oraz budowę.

Materiał:
  • soczewki mineralne – tradycyjne szklane
  • soczewki soczewki organiczne – wykonane z tworzyw sztucznych- lekkie, nie tłukące się, o doskonałych właściwościach optycznych. Mało odporne na zarysowania.
  • soczewki o wyższym współczynniku załamania – wysoka wartość współczynnika załamania powoduje że są do 40% cieńsze od standardowych
  • soczewki poliwęglanowe – lekkie, o bardzo dużej twardości i wytrzymałości mechanicznej. Trudne do rozbicia nawet przy użyciu młotka.
Budowa:
  • jednoogniskowe – stosowane do korygowania wady wzroku jednego typu, np. do czytania, albo do dali
  • dwuogniskowe – posiadają dwie części o dwóch różnych ogniskowych. Górna część tych soczewek przeznaczona jest do dali, dolna do bliży (czytania). Wadą tych soczewekich jest brak korekcji odległości pośrednich pomiędzy dalą i bliżą.  Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
  • trzyogniskowe – posiadają trzy segmenty: górny do dali, środkowy do pracy przy komputerze (odległość pośrednia) i dolny do bliży. Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
  • połówkowe – posiadają tylko dolną część przeznaczoną do bliży (czytania). Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
  • progresywne – to soczewki z tzw. płynną ogniskową zależną od miejsca, przez które patrzymy. Są nowoczesną alternatywą dla soczewek dwu i trzy ogniskowych. Nie maja wyróżnionych segmentów o różnych ogniskowych, są bardziej estetyczne, wyglądają jak soczewki jednoogniskowe. Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
  • asferyczne – nie stanowią wycinka sfery, są lżejsze i cieńsze.
  • fotochromowe – pod wpływem słońca soczewki zabarwiają przypominając okulary przeciwsłoneczne. Soczewki fotochromowe posiadają zalety okularów przeciwsłonecznych oraz korekcyjnych.
Powłoki

Powłoki stosuje się w celu poprawy jakości szkieł i podniesienia komfortu ich noszenie.

  • utwardzająca – zwiększa odporności na zarysowania szkieł organicznych
  • stosuje się je zwykle przy pracy z komputerem, oraz jeździe samochodem.
  • polaryzująca – zmniejsza odbicia światła, stosowana głownie dla kierowców. absorpcyjna (barwna) – powoduje zabarwienie szkła, nadając jej lekki kolorowy odblask.
  • przeciw-UV – nie przepuszcza promieniowania ultrafioletowego.
  • antyrefleksyjna (antyodblaskowa) – eliminuje odbicie światła od powierzchni szkieł.
Pamiętaj, to ważne, aby
  1. Przynajmniej raz w roku badać wzrok i w razie potrzeby zmieniać szkła,
  2. Nie kupować „gotowych” tanich okularów bez wcześniejszego badania u okulisty – każdy ma inne oczy…
  3. Nie kładź okularów szkłami do dołu – zabezpiecza to przed porysowaniem szkieł i znacznym pogorszeniem komfortu widzenia.
  4. Jeśli sądzisz, że okulary są niewłaściwie dobrane lub zrobione zwróć się o pomoc do specjalisty

Soczewki kontaktowe

Soczewki kontaktowe są doskonałą alternatywą dla okularów korekcyjnych a ich popularność stale rośnie. Wpływ na ten stan ma wiele zalet soczewek, między innymi: dobra widoczność w każdych warunkach, nieograniczone przez oprawki pole widzenia, wygoda noszenia oraz brak zmiany wielkości obrazu przy dużej wadzie wzroku. W Polsce nadal około pięciokrotnie rzadziej korzysta się z soczewek niż w krajach wysokorozwiniętych.

Rys historyczny

Szkła kontaktowe zostały wymyślone przez Leonarda da Vinci już w 1508 roku. Rozwój nauki o soczewkach nastąpił w II połowie XIX wieku, kiedy wykonano pierwszą, szklaną soczewkę o dużej średnicy. Prawdziwą popularnością soczewki zaczęły się cieszyć wraz z wynalezieniem hydrożelu. Materiał ten, w stanie suchym ma właściwości twardego szkła, po uwodnieniu staje się miękki i elastyczny.

Podział soczewek
  • soczewki korekcyjne – zwykłe sferyczne i toryczne (do korekcji astygmatyzmu) rzadkie: dwuogniskowe , progresywne
  • lecznicze – stosowane jako opatrunki w chorobach rogówki (np. po zabiegach operacyjnych, urazach)
  • kosmetyczne – soczewki zmieniające kolor oczu lub nadające zabawny wygląd często połączone z funkcją korekcyjną
Czas noszenia
  • soczewki jednodniowe- do jednorazowego użycia
  • soczewki dziennego użytku – noszone przez 6-14 godzin na dobę
  • soczewki do wydłużonego noszenia – mogą być używane bez ściągania przez klika do kilkudziesięciu dni
Typy soczewek
  • roczne – przewidywane na okres 6-12 miesięcy – wymagają systematycznego czyszczenia i odbiałczania (oczyszczania z osadu białkowego)
  • półroczne, trzymiesięczne – wymagają odbiałczania
  • miesięczne, dwutygodniowe, tygodniowe – nie wymagają odbiałczania
  • jednodniowe – nie wymagają pielęgnacji, są wygodne, bezpieczne i czyste, ale drogie
Materiał i parametry

Materiał z jakiego są zrobione soczewki ma bardzo duży wpływ na ich komfort noszenia. Od niego zależy: trwałość soczewek, czas noszenia i ew. ryzyko powikłań.

  • soczewki hydrożelowe – Stopień uwodnienia i przepuszczalność tlenu to dwa ważne parametry soczewek miękkich. Im wyższy jest stopień uwodnienia tym większa jest przepuszczalność powietrza. Najczęściej spotykane soczewki posiadają stopień uwodnienia od około 30-70%. Ze wzrostem uwodnienia zwiększa się podatność soczewki na zabiałczenie, odwodnienie i absorpcję konserwantów. Dlatego soczewki roczne mają zwykle bardzo mały stopień uwodnienia, natomiast soczewek jednodniowe są wysoko uwodnione. Powierzchowne warstwy oka otrzymują tlen z powietrza atmosferycznego. Ważne jest więc aby przepuszczalność powietrza przez soczewkę była jak najwyższa, szczególnie przy dużych mocach, kiedy soczewka staje się grubsza.
    Czasami, decydując się na jeden z możliwych wariantów, potrzebny jest kompromis pomiędzy parametrami i ceną soczewek.
  • soczewki silikonowe – dodanie tego materiału spowodowało znaczną poprawę przepuszczalności tlenu a co za tym idzie zwiększyło komfort i wydłużyło czas noszenia soczewek
Przeciwwskazania

Generalnie soczewki kontaktowe może nosić każdy, kto ma zdrową powierzchnię oka, ale konieczna jest dbałość o higienę, dyscyplina pacjenta i regularne wizyty u okulisty. Do przeciwwskazań, które powodują, że pacjent nie może nosić soczewek kontaktowych należą: zapalenie spojówek, zespół suchego oka, zaburzenia czucia rogówkowego, a także brak współpracy i strach przed założeniem soczewki na oko. Ocenia się że jedynie około 5-7% procent ludzi nigdy nie będzie mogło stosować soczewek kontaktowych.

Dopasowanie soczewek

Pierwsze założenie soczewek musi być poprzedzone badaniem przez okulistę, który wykluczy choroby mogące być przeciwwskazaniami do noszenia soczewek. Następnie specjalista przeprowadza szereg badań sprawdzających: ostrości wzroku, refrakcję oka ( komputerowe badanie wady wzroku), badanie krzywizny rogówki (keratometria), badanie przedniego odcinka oka w lampie szczelinowej i ocenę wydzielania łez. Pierwsze założenie soczewek odbywa się pod kontrolą specjalisty, który ocenia dokładność dopasowania. Kolejna wizyta u okulisty niezbędna jest po około 2 tygodniach w celu sprawdzenia tolerancji soczewki przez oko. Potem pacjent powinien kontrolować się regularnie co 3 miesiące. Przestrzeganie tych zasad jest podstawą do uniknięcia ewentualnych problemów i komplikacji związanych ze stosowaniem soczewek.

Pielęgnacja

Poniżej znajduje się kilka wskazówek dla osób noszących soczewki kontaktowe:

  • myj ręce przed każdym dotknięciem soczewki
  • nie dotykaj soczewki paznokciami
  • wymieniaj pojemniki do przechowywania soczewek
  • za każdym razem zmieniaj płyn w pojemnikach
  • czyść soczewki palcem po umieszczeniu każdej oddzielnie w zagłębieniu dłoni
  • nigdy nie zakładaj soczewki uszkodzonej (zarysowanej, wyszczerbionej)
  • nigdy nie noś soczewek dłużej niż zalecił to specjalista
  • jeśli zauważysz jakiekolwiek zaczerwienienie, podrażnienia oka lub pogorszenie widzenia – zdejmij soczewki i skontaktuj się ze specjalistą
  • używając krople do oczu pamiętaj, że muszą one posiadać adnotację o możliwości używania ich podczas noszenia soczewek kontaktowych, takie krople nie mogą zawierać konserwantów
Problemy

Zwykle związane są z nieprzestrzeganiem higieny lub niestosowaniem się do zaleceń okulisty, rzadko zdarzają się niezależnie od pacjenta.

Łagodne, ustępujące samoistnie po zdjęciu soczewek to:

  • zaczerwienienie oka
  • dyskomfort
  • łzawienie
  • chwilowe pogorszenie widzenia
  • swędzenie
  • pieczenie
  • kłucie
Poważne:
  • ubytki nabłonka rogówki
  • nacieki rogówki
  • zakażenia wirusowe i bakteryjne

Wiele objawów poważnych jak i łagodnych powikłań jest podobnych, dlatego jeśli się pojawią a zwłaszcza jeśli nie ustępują po zdjęciu soczewek natychmiast skontaktuj się z okulistą.

Przejdź do góry